Dieta matki karmiącej. Czy odżywianie może mieć wpływ na zdrowie dziecka?
Czy istnieje dieta matki karmiącej?
Czy jest uniwersalne zalecenie dietetyków i przepis na najlepszą dietę dla mamy po porodzie? Odpowiedź jest złożona, jednak jedno jest pewne: to, co powinna jeść młoda mama jest kwestią bardzo indywidualną, zależną od jej kondycji, preferencji i tolerancji maluszka na różne składniki pokarmu.
Mama karmiąca powinna przede wszystkim pokrywać zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne – musi bowiem we własnych posiłkach zaspokoić potrzeby kaloryczne swoje i maluszka. Dieta powinna być urozmaicona, by z jednej strony dostarczała energii i ważnych składników pokarmowych mamie, a z drugiej – by zawiera wszystkie istotne składniki potrzebne do produkcji wartościowego mleka dla nowo narodzonego dziecka.
Należy pamiętać o ważnej zasadzie. Podczas laktacji organizm matki tak przeprogramowuje metabolizm, aby w mleku znalazły się wszystkie niezbędne i istotne dla rozwoju maluszka składniki, nawet jeśli miałoby to oznaczać korzystanie z własnych zasobów. Mówiąc prościej, oddaje do mleka ważne składniki, nawet własnym kosztem. Zdrowe i zbilansowane posiłki są ważne przede wszystkim dla dobrej kondycji organizmu karmiącej mamy. To prawda, że niektóre składniki pokarmów mogą przekładać się na skład mleka.
Odżywianie matki karmiącej piersią
Są pewne uniwersalne zasady, których powinna trzymać się mama karmiąca pierwszą komponując swoją dietę.
- Zapotrzebowanie kaloryczne karmiącej mamy jest o około 500 kalorii wyższe niż kobiet, które nie są w okresie laktacji. Pamiętajmy jednak, że w każdym przypadku te wartość może być różna, zależy bowiem od wielu czynników, m.in. od tempa metabolizmu i zapotrzebowania niemowlęcia.
- Należy unikać stosowania restrykcyjnych i ograniczających diet. Można w ten sposób pozbawiać się ważnych dla siebie i malucha składników, potrzebnych do utrzymania dobrej kondycji i prawidłowego rozwoju. W sytuacji, gdy niemowlę cierpi na problemy brzuszkowe, wówczas można wykluczać z diety poszczególne pokarmy, jednak zawsze warto robić to w porozumieniu z lekarzem, dietetykiem lub doradcą laktacyjnym. Po ciąży wiele kobiet chce schudnąć i zrzucić dodatkowe kilogramy. Laktacja często temu sprzyja, jednak jeśli spadek masy postępuje szybciej niż 1 kg na tydzień, wówczas należy zmienić sposób odżywiania.
- Dobre nawodnienie organizmu. W czasie laktacji zwiększa się zapotrzebowanie organizmu na zdrowe płyny. Warto stale popijać przede wszystkim wodę, słabe niektóre herbaty ziołowe czy zdrowe soki.
- Eliminacja wysoko przetworzonej żywności, używek, przekąsek i alkoholu. Coś, co nie jest zdrowe dla dorosłego organizmu, z pewnością nie jest dobre dla niemowlęcia. Młoda mama powinna unikać tego rodzaju pokarmów. W ramach zdrowych przekąsek warto sięgnąć po owoce, warzywa lub orzechy (uwaga na alergię!)
Przepisy dla matki karmiącej – co powinna zawierać dieta?
Według opinii wielu dietetyków podczas karmienia piersią nie trzeba stosować specjalnej ograniczającej diety. Jeśli niemowlę ma problemy brzuszkowe, wówczas warto z dietetykiem zastanowić się, co może być przyczyną i w uzasadnionych przypadkach należy wykluczyć pewne produkty z jadłospisu.
Karmiąca mama potrzebuje zdrowych źródeł energii, węglowodanów, białek i tłuszczów. Warto stosować dietę urozmaiconą, która dostarcza wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych, zdrowych tłuszczów i błonnika. W diecie powinny znaleźć się:
- produkty z pełnego ziarna (pieczywo, makarony, ryż),
- płatki zbożowe (owsiane, jęczmienne itd.)
- źródła chudego białka, w tym: mięso drobiowe, rośliny strączkowe, ryby (duszone lub pieczone w folii), chuda wołowina w małych ilościach, jajka
- zdrowe tłuszcze, np.: oliwa z oliwek, oleje roślinne tłoczone na zimno, awokado, orzechy, nasiona.
Dieta matki karmiącej piersią w pierwszym miesiącu
Układ pokarmowy dziecka jest niedojrzały zaraz po urodzeniu, przez co jest wrażliwy w pierwszych miesiącach życia niemowlęcia. Szczególnie pierwszy miesiąc powinien być okresem szczególnej troski, bowiem w tym okresie małe brzuszki dopiero adaptują się do procesów trawienia. Warto szczególnie zwrócić uwagę w tym okresie na bezpieczną dietę karmiącej mamy. Co powinien zawierać jadłospis w pierwszym miesiącu karmienia piersią? A czego unikać?
- Mięso najlepiej drobiowe, gotowane lub duszone, należy wykluczyć smażone.
- Początkowo należy jeść „bezpieczne” warzywa i owoce, takie jak: jabłka, gruszki, marchew, buraki, seler, dynia, banany. Stopniowo można wprowadzać brzoskwinie, morele, nektarynki. Należy unikać cytrusów na początku.
- Przetwory mleczne w formie: jogurtów naturalnych, półtłustego twarogu, lekkie serki waniliowe.
- Naleśniki, biszkopty, domowe kruche ciasto, pieczywo na początku białe, z czasem warto wprowadzać ciemne i produkty z pełnego ziarna.
- Ziemniaki, ryż, makaron – gotowane.
- Zdrowe tłuszcze, takie jak: oliwa z oliwek, oleje (https://apteka.sloneczna24.pl/oleje-naturalne.html) roślinne. Na początku warto ograniczyć masło.
- Do picia najlepiej woda, słaba czarna i zielona herbata, warto ograniczyć mocne herbaty i kawę.
Czego wystrzegać się podczas karmienia piersią?
W początkowym okresie laktacji warto ograniczyć spożycie tłustych ryb oraz warto uważać na alergizujące produkty, takie jak: orzechy czy soja. Nie wykluczajmy tych produktów bez wyraźnej przyczyny, bowiem „przyzwyczajanie” malucha od pierwszych miesięcy życia do kontaktu z alergenami zmniejsza ryzyko rozwoju alergii w przyszłości.
Ostrożnie należy także podchodzić do picia kawy. Kofeina przedostaje się do mleka matki karmiącej, dlatego w okresie laktacji zaleca się ograniczenie jej spożycia. Opinie na temat rekomendowanej dziennej dawki kofeiny różnią się, ale zwykle pozwalają na 1- 2 kubki słabej kawy. Warto jednak pamiętać, że indywidualne zapotrzebowanie na kofeinę różni się dla konkretnych osób, dlatego warto o dozwolonej dziennej dawce kofeiny porozmawiać ze swoim lekarzem prowadzącym.
Witaminy dla kobiet karmiących – czy i co warto suplementować?
W kategorii witamin dla kobiet w ciąży coraz częściej pojawiają się też suplementy dedykowane mamom karmiącym. Jeśli podczas laktacji kobieta stosuje bogatą, różnorodną i urozmaiconą dietę, wówczas nie ma potrzeby stosowania wieloskładnikowym suplementów dla karmiących.
Zgodnie z zaleceniami PTGiP z 2014 roku podczas kamienia piersią zaleca się suplementację niektórych składników dla kobiet w ciąży, m.in.:
- kwas foliowy
- witamina D3
- jod
- kwasy omega (DHA, EPA)
- żelazo.
Suplementację tych i innych składników warto włączyć dopiero po konsultacji z lekarzem prowadzących i/lub po przeprowadzenie badań laboratoryjnych.
Przykładowe witaminy dla karmiących piersią:
- Centrum Femina 2 + DHA – preparat zawiera tabletki z zestawem witamin i minerałów ważnych w okresie karmienia i kapsułki z optymalną dawką DHA
- Femibion 3 karmienie piersią – zawiera tabletki z witaminami i kapsułki z DHA i EPA
- Prenatal DUO – wieloskładnikowy suplement diety do stosowania od 13. Tygodnia ciąży do końca okresu karmienia piersią
