Jak rozpoznać uzależnienie od cukru?

Badania pokazują, że zjadamy i wypijamy coraz więcej cukru. A przecież jego nadmierne spożycie ma negatywny wpływ na cały organizm. Jak rozpoznać uzależnienie od cukru? Jak pozbyć się uzależnienia od słodyczy? Na czym polega odwyk cukrowy?

Uzależnienie od cukru u dzieci i dorosłych to problem, z którego istnienia często nawet nie zdajemy sobie sprawy. Początkowe objawy są niespecyficzne i często bagatelizowane, bo na pierwszy rzut oka trudno połączyć je z nadmiernym spożyciem cukru. Ból głowy, swędząca wysypka, zmęczenie, zmiany skórne (np. trądzik) w dojrzałym wieku – to efekty długotrwałego nadmiernego spożycia cukru.

Co więcej, cukier prowadzi do rozwoju takiego samego uzależnienia jak inne używki, takie jak alkohol, nikotyna czy narkotyki. Mechanizm jest ten sam – rosnący apetyt na słodycze skutkuje ciągłym podjadaniem. Potrzeba zjedzenia czegoś słodkiego jest nie do opanowania, a im więcej słodyczy je osoba w nałogu, tym bardziej organizm uzależnia się i potrzebuje więcej. 

Ciągłe podjadanie słodkich rzeczy i napady nieopanowanego głodu „na słodkie” prowadzi do rozwoju problemów zdrowotnych, w tym: nadwagi i otyłości, chorób serca i układu krążenia (np. miażdżycy) oraz problemów natury psychicznej. Jedzenie nadmiernej ilości słodkich produktów prowadzi nie tylko do rozwoju fizycznego uzależnienia od cukru, ale także do zmian w psychice. 

Problem ten jest złożony i o tyle trudny do rozwiązania, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z nałogu, a stały i powszechny dostęp do słodyczy w sklepach tylko utrudnia zadanie.

Psychiczne i fizyczne uzależnienie od cukru – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem uzależnienia od cukru jest ciągła i trudna do opanowania chęć na zjedzenie czegoś słodkiego. Co więcej, im więcej podjada uzależniona osoba, tym większą ma chęć na coraz większe dawki cukru. To klasyczny mechanizm uzależnienia: organizm przyzwyczaja się do konkretnej dawki i wraz z postępem choroby domaga się coraz więcej. 

Częste spożywanie słodkich przekąsek między posiłkami i dostarczanie coraz większych dawek cukrów prostych skutkuje dużymi wahaniami poziomu cukru we krwi. Wywołuje to nieustający głód (głównie „na słodkie”), utratę kontroli nad ilością spożywanych słodyczy oraz prowadzi do kompulsywnego zachowania objawiającego się pochłanianiem dużych ilości żywności w celu zaspokojenia cukrowego głodu. 

Cierpi także psychika. Początkowo osoba uzależniona od cukru często „ma ochotę na coś słodkiego”. Z czasem rozwija się u niej uzależnienie psychiczne w postaci ciągłego, obsesyjnego wręcz myślenia o słodyczach, które potrafi skutecznie utrudnić codzienne normalne funkcjonowanie. Osoba w nałogu ma trudności z koncentracją i skupieniem się na pracy, jest rozkojarzona i nerwowa. Często także ukrywa się z nałogiem, podjada w samotności, nie mogąc jednocześnie opanować chęci na słodycze. 

Czy warto nie jeść cukru? Jakie są skutki uzależnienia od cukru?

Kompulsywne i stałe spożywanie cukrów prostych ma negatywny wpływ na organizm. Efekty uzależnienia od cukru widoczne są dosyć szybko, objawiają się:

• zwiększeniem masy ciała, nadwagą i otyłością – zbyt wysokie spożycie pokarmów w stosunku do zapotrzebowania kalorycznego skutkuje odkładaniem się tkanki tłuszczowej
• zakwaszenie organizmu, mające wpływ na wiele procesów metabolicznych
• bóle głowy, ciągłe uczucie zmęczenia i osłabienia
• trudności z koncentracją i skupieniem uwagi na zadaniach, problemy z wydajnością w pracy, zaburzenia pamięci
• ciągłe uczucie głodu, zaburzenie systemu regulacji odczuwania głodu i sytości
• trudności z opanowaniem emocji, rozwój problemów psychicznych, stałe zdenerwowanie związane z myśleniem o zjedzeniu czegoś słodkiego.

Z czasem rozwijają się dolegliwości będące konsekwencją długiego nadmiernego spożycia cukru, takie jak: próchnica zębów, choroby serca i układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca), cukrzyca, zaburzenia metaboliczne. Nadmierne spożywanie produktów zawierających cukry proste ma też wpływ na kondycję skóry i przyspiesza procesy starzenia się. 

Osoba uzależniona od cukru staje się też bardziej podatna na inne formy uzależnienia, np. nikotyna lub alkohol. 

Uzależnienie od cukru u dzieci

Mechanizm uzależnienia od słodyczy może rozwinąć się także u dzieci. Problemem jest powszechna wysoka dostępność żywności bogatej w cukier oraz jego wysoka zawartość w produktach dla dzieci. U dzieci mechanizm ten działa podobnie jak u dorosłych. W związku z mniejszych zapotrzebowaniem kalorycznym (w stosunku do dorosłej osoby) zjedzenie nawet małej ilości słodyczy wywołuje u dzieci uczucie sytości, przez co jedzą one jeszcze mniej innej żywności, która ma dostarczyć cennych składników odżywczych, ważnych dla prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Jak zerwać z uzależnieniem od cukru?

Bacznie obserwując swój organizm można z łatwością zauważyć pierwsze objawy uzależnienia od słodyczy. To ważny sygnał alarmowy, który powinien skłonić do podjęcia kroków mających na celu pomóc walczyć z nałogiem. Możemy to zrobić samodzielnie, wystarczy spora dawka samokontroli i wsparcie najbliższych. Gdy uzależnienie jest już na zaawansowanym poziomie, wówczas wskazana będzie pomoc specjalisty.

By zmniejszyć apetyt na słodycze warto w pierwszej kolejności starać się ograniczyć dostęp do słodyczy i przekąsek oraz stopniowo eliminować cukier z diety. Organizm musi mieć czas na detoks cukrowy oraz powrót do prawidłowego gospodarki węglowodanowej.

Zastanawiając się, jak odzwyczaić się od cukru, warto skupić się na działaniach, które można podjąć we własnym zakresie, np.:

• Usunięcie z otoczenia wszelkich słodyczy i słodkich przekąsek. Z domu, z biurowych szafek i ze schowków w aucie warto usunąć wszystkie produkty, w zamian stawiając na zdrowe przekąski, np. owoce, orzechy czy warzywa. To skuteczny sposób, by uniknąć podjadania słodkich przekąsek. Przy chęci zjedzenia czegoś słodkiego perspektywa wyjścia do sklepu potrafi skutecznie zniechęcić do podjadania.
• Słodki smak herbaty i kawy można uzyskać zastępując tradycyjny cukier zdrowszymi zamiennikami (np. w postaci stewii, syropu z agawy czy ksylitolu), które pozwalają uzyskać słodki smak, ale nie wpływają na wahania poziomu glukozy we krwi. Warto stopniowo ograniczyć słodzenie, by finalnie wykluczyć cukier dodawany do napojów.
• Komponując posiłki także należy zwrócić uwagę, by zawierały jak najmniej cukrów prostych. Starajmy się wyeliminować z diety desery, ciasta i ciastka oraz nadmiar słodkich owoców, które także są źródłem cukrów prostych. 
• Lepiej spożywać 4-5 mniejszych posiłków w ciągu dnia niż 3 duże obfite dania. Starajmy się rozplanować je regularnie co 3-4 godziny, by uniknąć nagłych spadków poziomu cukru we krwi, które prowadzą do napadów głodu. Regularne dostarczenie nowej porcji energii normalizuje gospodarkę węglowodanową i zapobiega potrzebie podjadania. 
• Należy unikać cukru ukrytego w żywności. Czytajmy etykiety i sprawdzajmy zawartość cukru w każdym produkcie. Niekiedy produkty pozornie zdrowe lub określane jako „fit” mają wysoką zawartość cukrów. Warto trzymać się zasady, że im krótszy skład i mniejsza zawartość cukru, tym lepszy produkt.
• Można także wspomóc się preparatami z apteki, jeśli masz duży problem z odstawieniem słodyczy. Co zażywać żeby nie jeść słodyczy? Pomocne mogą być suplementy diety z chromem na odchudzanie, np. OLIMP Chrom Activ lub Chrom organiczny z inuliną).

Aktywność fizyczna i zajęcie się czymś, co nas pasjonuje są skutecznymi „zamiennikami” nałogu. Skupienie się na innej absorbującej aktywności odwraca uwagę od problemu i ułatwia przejście przed detoks cukrowy. 

Profilaktycznie co roku warto także wykonywać kontrolne badania krwi pod kątem poziomu glukozy. Dają one jasny obraz kondycji organizmu oraz na wczesnym etapie pozwalają wyłapać nieprawidłowości. 

Odwyk cukrowy – skutki detoksu

Gdy organizm przyzwyczajony jest do wysokich dawek cukru, jego stopniowe odstawienie może odbić się negatywnie na samopoczuciu. Mogą pojawić się klasyczne objawy odstawienia podczas wychodzenia z nałogu, takie jak:

• rozdrażnienie i niepokój, wahania nastrojów
• poszukiwanie sposobów na zjedzenie czegoś słodkiego
• zmęczenie, senność i złe samopoczucie
• bóle i zawroty głowy, migreny
• dreszcze, palpitacje serce
• zmiana masy ciała.

Zastanawiając się, czy warto i jak uwolnić się od cukru, warto mieć na uwadze korzyści zdrowotne wynikające z odstawienia nadmiernej ilości cukru. Lepsza kontrola stanu zdrowia, dobra kondycja psychiczna i fizyczna, więcej energii na co dzień, zdrowa i piękna skóra oraz ograniczenie rozwoju wielu poważnych chorób mają istotny wpływ na stan zdrowia w chwili obecnej i w przyszłości. Warto na stałe zmienić nawyki żywieniowe, by móc cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem przez długi czas.