Prawidłowa higiena oczu. Jak dbać o wzrok, pracując przy komputerze?
Dużo mówi się o zagrożeniu dla zdrowia, jakie wynika z wielogodzinnej pracy biurowej. Siedzenie w statycznej pozycji niesie za sobą negatywne konsekwencje dla układu ruchu: dla kości, mięśni i ogólnej postawy ciała. Mogą pojawić się dolegliwości zaliczane do grupy schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego (w skrócie ang. MSD), które objawiają się bólem pleców, barków, kończyn, szybkim męczeniem się, sztywnością stawów i dolegliwościami ze strony mięśni.
Skąd się biorą problemy z prawidłowym widzeniem?
MSD to nie jedyne problemy, z którymi mogą borykać się osoby spędzające długie godziny przed komputerami. Skupienie na pracy i wpatrywanie się w ekran może mieć poważne dolegliwości dla narządu wzroku. Zmęczone przekrwione oczy utrudniają prawidłowe widzenie. Jeśli dodatkowo pracujemy w klimatyzowanym wnętrzu, to często towarzyszy mu także zespół suchego oka i uczucie piasku pod powiekami.
Co jeszcze szkodzi naszym oczom? Intensywny tryb życia, przewlekłe zmęczenie, nieodpowiednia dieta, mało snu i odpoczynku – oczy muszą mieć czas na regenerację. Na problemy z widzeniem wpływa także zanieczyszczenie powietrza, czy zbyt ostre i intensywne oświetlenie, na które oczy są narażone przez wiele godzin dziennie. Klimatyzacja i ogrzewanie wysuszają powietrze i nasze oczy, bo prowadzi do pieczenia, swędzenia i dolegliwości bólowych.
Jakie są najczęstsze przyczyny problemów z prawidłowym widzeniem?
- Wielogodzinna praca przed ekranem – to jedna z głównych przyczyn bolących, zaczerwienionych i zmęczonych oczu. Światło i odblaski emitowane przez ekrany (nie tylko komputera w pracy, ale także telewizora, smartfona czy tabletu w domu) męczą wzrok. Mniej mrugamy podczas wpatrywania się w ekran, co dodatkowo wysusza gałki oczne.
- Długie skupianie wzroku – patrzenie w jednym kierunku, skupianie i wytężanie wzroku męczy oczy. Rzadziej mrugamy, a układ widzenia ustawiony jest w jednej pozycji – np. patrzenie przez długi czas wyłącznie na przedmioty blisko oczu.
- Długotrwała ekspozycja na suche, gorące i klimatyzowane powietrze w pomieszczeniach szybko przesusza gałki oczne, prowadząc do ich podrażnienia i rozwoju zespołu suchego oka.
- Za słabe lub zbyt intensywne oświetlenie zmuszą wzrok do nadmiernej pracy i wymaga dodatkowego wysiłku. Szkodliwe jest patrzenie bezpośrednio na źródło światła i wielogodzinne przebywanie w źle oświetlonych pomieszczeniach bez dostępu światła słonecznego.
- Zanieczyszczenia i pyły, praca w zapylonych i niewietrzonych pomieszczeniach, ale też przebywanie na zewnątrz gdy dużym zanieczyszczeniu powietrza (smogu) podrażnia oczy i może przyczyniać się do rozwoju stanów zapalnych oczu.
- Promieniowanie ultrafioletowe – dobrze dobrane okulary przeciwsłoneczne warto nosić cały rok. Ostre letnie słońce lub promienie odbijające się od śniegu w zimie nie tylko męczą wzrok, ale mogą prowadzić do jego uszkodzenia.
- Dieta uboga w witaminy i minerały ważne dla prawidłowego widzenia. Niedobory witamin A, E i C i niektórych minerałów (m.in. miedź, cynk, selen) mogą przyczyniać się do pojawienia się różnych dolegliwości, takich jak: niewyraźne widzenie, szybsze męczenie się oczu, podatność na stany zapalne, drganie powiek.
- Źle dobrane okulary lub soczewki, nieleczone wady wzroku – bez okularów korekcyjnych oczy muszą wykonać dodatkową pracę, aby ustawić ostre widzenie. To nie tylko bardzo obciąża wzrok, ale też nie daje komfortu wyraźnego widzenia przedmiotów w różnej odległości. Okulary lub soczewki powinny być dobrane do aktualnej kondycji i stanu oczu. Za słabe lub za mocne źle wpływają na oczy.
Te i inne przyczyny mogą prowadzić do pojawienia się następujących objawów ze strony oczu:
- zaczerwienienie
- uczucie swędzenia i pieczenia oczu
- ból
- podwójne widzenie
- rozmyty obraz
- mroczki, jasne rozbłyski
- przesuszenie gałek ocznych
- uczucie piasku pod powiekami
- w worku spojówkowym gromadzenie się wydzieliny.
Na czym polega higiena oczu? Jak dbać o narząd wzroku?
Prawidłowa higiena oczu pozwala zapobiec nie tylko pojawieniu się nieprzyjemnych objawów, ale przede wszystkim – utrzymuje dobrą kondycję widzenia. Brak dbałości o oczy może prowadzić do rozwoju stanów zapalnych i dyskomfortu na co dzień, a w dłuższej perspektywie – do trwałego pogorszenia się jakości widzenia. Przy zmęczonych i zaczerwienionych oczach trudniej się skupić, wymagają one większego wysiłku, by dokładnie widzieć. Przedłużające się problemy ze wzrokiem mają związek z nawracającymi bólami i zawrotami głowy, mogą prowadzić nawet do nudności.
Najważniejsza jest profilaktyka i prawidłowa higiena oczu. Jak zatem dbać o oczy?
- Higieniczna praca przy komputerze – zadbaj o ustawienie monitora w pozycji zalecanej przez specjalistów od ergonomii i BHP w pracy (m.in. odpowiednia wysokość dopasowana do wzrostu, unikajmy ustalenia ekranu na tle okna, zwróćmy uwagę na odpowiedni kontrast i jasność obrazu). Co godzinę warto przerwać pracę, odejść od komputera, spojrzeć w dal, najlepiej na zielone drzewa za oknem. Osoby, które noszą okulary powinny stosować soczewki z powłoką antyrefleksyjną by chronić wzrok przed narażeniem na pojawiające się rozbłyski.
- Zdrowy sen – niezbędny do odpoczynku i regeneracji, także oczu. Pilnuj, by spać w dobrze zaciemnionym pomieszczeniu, by niepotrzebnie nie wybudzać się ze snu światłem z zewnątrz.
- Zdrowa dieta dla dobrego widzenia – jeśli intensywnie eksploatujesz wzrok na co dzień, zadbaj o włączenie do jadłospisu pokarmów bogatych w produkty ważne dla regeneracji oczu i wspomagające prawidłowe widzenie. Które składniki są ważne? Dbaj o bogactwo witamin A, C, E i tych z grupy B, luteiny, zeaksantyny, miedzi, cynku, selenu oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (np. omega-3).
- Nawilżenie oczu – powinny o tym pamiętać osoby długo pracujące przed ekranem monitora, w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach. To one są szczególnie narażone na przesuszanie oczu prowadzące do zaczerwienienia, pieczenia i bólu. Ważne jest nie tylko nawilżanie od zewnątrz (przy pomocy soli fizjologicznej lub kropli) i stosowanie nawilżaczy, ale także „od środka”. Picie dużej ilości wody pomaga łatwiej radzić sobie z suchością oczu.
- Ochrona przed promieniami UV – tak jak ważna jest ochrona skóry przed szkodliwym promieniowaniem, tak samo należy dbać o osłonę oczu. W słoneczne dni, niezależnie od pory roku, warto nosić przyciemniane okulary przeciwsłoneczne z filtrami.
- Odpowiednie oświetlenie – szkodliwe dla oczu jest zarówno za słabe, jak i za mocne oświetlenie. Najlepsze dla oczu jest rozproszone światło, które nie tylko bezpośrednio nie „razi” oczu, ale też nie powoduje odbijania się w szklanych powierzchniach i powstawania rozbłysków. Zaleca się stosowanie jednego centralnego, ale ciepłego i niezbyt ostrego oświetlenia w pomieszczeniu oraz rozstawienie kilku mniejszych źródeł światła.
- Dobór odpowiednich okularów i soczewek korekcyjnych – tylko dobrze dobrane okulary pomagają dobrze widzieć. Źle dopasowane soczewki korekcyjne bardzo męczą wzrok i mogą powodować jeszcze większe problemy z prawidłowym widzeniem. Warto regularnie odwiedzać okulistę i badać wzrok, a w razie pogorszenia wzroku – odpowiednio dopasowywać do niego okulary i soczewki.
Preparaty poprawiające wzrok – jak wybrać? Które składniki są ważne?
Zastanawiając się, co na poprawę wzroku, oprócz stosowania opisanych działań profilaktycznych, po konsultacji z lekarzem specjalistą, można włączyć do diety preparaty na poprawę wzroku.
- Witaminy A, C, E – witamina ma jest ważna dla prawidłowego odbierania bodźców wzrokowych, chroni też plamkę żółtą przed rozwojem zwyrodnienia. Niedobór witaminy A utrudnia prawidłowe widzenie, szczególnie po zmierzchu (to tzw. kurza ślepota). Witaminy C i E to silne przeciwutleniacze, które biorą udział w regeneracji komórek oraz chronią je przed uszkodzeniami.
- Witaminy z grupy B – dla zdrowego wzroku ważne są witaminy B1, B2, B6 i B12, które wspierają regenerację, wpływają na kondycję unerwienia w obrębie aparatu wzrokowego, a także zapobiegają takim dolegliwościom jak: pieczenie, łzawienie, suchość i swędzenie oczu.
- Zeaksantyna, luteina – to związki chemiczne (barwniki) z grupy karotenoidów, które pełnią ważne funkcje w procesach widzenia, stanowiąc m.in. składnik pigmentu plamki żółtej, pochłaniając szkodliwe promieniowanie i neutralizując wolne rodniki. Niedobór tych składników może przyczyniać się do schorzeń plamki żółtej oraz zaćmy. Sprawdź:
- Cynk, miedź, selen – ważne dla prawidłowego przebiegu procesu odbierania bodźców wzrokowych. Przyczyniają się do opóźnienia rozwoju chorób oczu związanych z wiekiem oraz chronią oczy przed szkodliwym wpływem wolnych rodników.
- Kwasy omega-3, w tym przede wszystkim kwas DHA, EPA i ALA. Wspomagają prawidłowe widzenie, wchodząc jako istotne substancje w skład błon siatkówki oka.
Co wzmacnia wzrok? Przede wszystkim zdrowa dieta, zawierająca bogactwo opisanych składników. Jeśli z pewnych powodów nie jesteśmy w stanie dostarczyć z codziennymi posiłkami tych składników, można sięgnąć po preparaty na dobry wzrok. Warto sięgać po preparaty, które mają bogactwo różnych witamin i składników mineralnych, witaminy, kwasy omega-3 i wyciągi roślinne (np. z wyciągiem z owoców borówki czernicy, świetlika, sosny syberyjskiej), np.:
• Luteina EXTRA z luteiną, zeaksantyną, olejem z krokosza barwierskiego
• NUTROF TOTAL z kwasami omega-3, resweratrolem, zeaksantyną, luteiną, witaminami i minerałami
• BICAPS Lutein zawierający luteinę i zeaksantynę
• Apo-Lutea kapsułki z luteiną, wyciągiem z borówki czernicy, świetlika i sosny syberyjskiej
• OLIMP Luteina max-complex z luteiną, zeaksantyną i ekstraktem z owoców borówki czarnej
Leki na poprawę wzroku są zalecane dopiero po szczegółowej diagnostyce i konsultacji ze specjalistą. Jeśli objawy utrzymują się dłużej i nie mijają po zastosowaniu domowych sposobów na wzmocnienie wzroku, warto wówczas skonsultować się z okulistą. Być może pojawiające się dolegliwości mają związek z rozwojem poważniejszych chorób.
Dowiedz się więcej o preparatach na poprawę wzroku>>
