Środki antykoncepcyjne bez recepty. Które metody są najskuteczniejsze?
Choć stosowanie wszystkich metod antykoncepcyjnych ma jeden cel, czyli zapobieganie ciąży, to dzieli się je na dwie podstawowe grupy pod względem mechanizmu działania. Pierwsze z nich to metody hormonalne (farmakologiczne), które wpływają na poziom poszczególnych hormonów w organizmie kobiety. Drugą grupę stanowią metody barierowe (mechaniczne), które tworzą fizyczną barierę, która uniemożliwia dotarcie plemników do komórki jajowej.
Antykoncepcja hormonalna – jak działa?
Do tej grupy należą tabletki i krążki (pierścienie) dopochwowe. Czy są dostępne jakiekolwiek tabletki antykoncepcyjne bez recepty? Nie, w Polsce wszystkie środki hormonalne służące zapobieganiu ciąży wydawane wyłącznie na podstawie recepty od lekarza. Należą do nich nie tylko tabletki antykoncepcyjne do długotrwałego stosowania, ale także plastry (systemy transdermalne), krążki, wkładki domaciczne, zastrzyki hormonalne, implanty, a także tzw. „tabletki po” do antykoncepcji awaryjnej.
W tych hormonalnych środkach antykoncepcyjnych zawarte są syntetyczne pochodne hormonów żeńskich, które wpływają na funkcjonowanie całego organizmu kobiety. To leki z listą konkretnych wskazań i przeciwwskazań, które mogą być wydawane wyłącznie po konsultacji ze specjalistą na podstawie badań i indywidualnego wywiadu lekarskiego.
Jak działają hormonalne leki antykoncepcyjne? Mają wielokierunkowy wpływ na funkcjonowanie organizmu kobiety by zapobiec zajściu w ciążę. Preparaty te oparte są na kilku mechanizmach, np. działają poprzez:
- zahamowanie owulacji, czyli nie dochodzi do dojrzewania komórek jajowych i uwalniania ich z pęcherzyków
- zmianę właściwości śluzówki macicy, co ma utrudnić zagnieżdżenie się zarodka
- utrudniają transport i migrację plemników w drogach rodnych kobiety.
Niektóre kobiety reagują na stosowanie syntetycznych hormonów zmniejszeniem libido. Warto w takich sytuacjach porozmawiać ze swoim lekarzem o problemie oraz w razie konieczności sięgnąć po preparaty na libido dla kobiet.
Metody barierowe zapobiegania ciąży
Opierają się na tworzeniu mechanicznej bariery, która uniemożliwia zapłodnienie. To grupa preparatów, w której w większości są produkty, które nie tylko mają zwiększyć przyjemność podczas zbliżenia, ale także dają duże bezpieczeństwo i ochronę przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Ich niewątpliwą zaletą jest także fakt, że dzięki odpowiedniemu nawilżeniu stref intymnych, zapobiegają wielu podrażnieniom i infekcjom.
Do tej grupy należą prezerwatywy (w wersji przede wszystkim dla mężczyzn, ale także produkty dla kobiet, czyli tzw. femidomy), a także globulki dopochwowe bez recepty, żele, kapturki oraz pianki plemnikobójcze stosowane miejscowo przed stosunkiem. Lista wymienionych produktów to jednocześnie odpowiedź na pytanie jakie środki antykoncepcyjne można kupić bez recepty.
Skuteczność antykoncepcji
Różne środki antykoncepcyjne działają z różną skutecznością. Zależy ona też od tego, czy są stosowane prawidłowo oraz od kilku indywidualnych czynników. Najwyższą skuteczność wykazują prezerwatywy i wkładki domaciczne (wśród metod dostępnych bez recepty) oraz metody hormonalne na receptę (tabletki, wkładki, plastry).
Skuteczność w zapobieganiu ciąży zależy też od równolegle przyjmowanych leków oraz regularności i poprawnego ich stosowania. Każdorazowo warto dokładnie przeanalizować swój stan zdrowia razem z lekarzem ginekologiem, który zarekomenduje i przepisze najlepszą możliwą metodę antykoncepcyjną.
Środki antykoncepcyjne bez recepty – skuteczność
Największą skuteczność wśród metod dostępnych bez recepty stanowią prezerwatywy i antykoncepcyjne wkładki domaciczne.
Prezerwatywy stanowią tanią, łatwo dostępną i nieinwazyjną metodę zapobiegania ciąży, która dodatkowo chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Można je stosować niezależnie od dnia cyklu i stale przyjmowanych leków (co ma znaczenie przy metodach hormonalnych). Dostępne są prezerwatywy wykonane z różnych materiałów: lateksowe, polimerowe i nitrylowe. Niektóre pokryte są dodatkowo środkiem nawilżającym dla ułatwienia stosunku i/lub środkiem plemnikobójczym. Prezerwatywy ze specjalnymi wypustkami mają nie tylko chronić przed zajściem w ciążę, ale także zapewnić intensywne doznania obojgu partnerom.
Drugą skuteczną opcją są wkładki domaciczne dostępne w aptece bez recepty (popularne określane jako spirale). Miejscowo uwalniają związki miedzi i mechanicznie podrażniają błonę śluzową macicy, co ma zapobiec zagnieżdżeniu się zarodka. Na rynku są także wkładki hormonalne, ale te dostępne są wyłącznie na receptę oraz zakładane w gabinecie przez specjalistę.
Inne środki antykoncepcyjne bez recepty, takie jak: kapturki naszyjkowe, błony, gąbki oraz środki plemnikobójcze w postaci pianek, żeli i globulek, wykazują nieco mniejszą procentową skuteczność antykoncepcji na poziomie około 70-90% (przy skuteczności środków hormonalnych na poziomie około 97-99%).
Żele, pianki, globulki antykoncepcyjne bez recepty – jak stosować?
Środki plemnikobójcze w postaci globulek, pianek i żeli dopochwowych są rodzajem miejscowej antykoncepcji chemicznej. Składniki tych preparatów mają za zadanie zatrzymywać plemniki, by te nie przedostały się do ujścia zewnętrznego kanału szyjki macicy. Nie mają wpływu na materiał genetyczny plemnika, co jest ważne, gdyby jednak przedostały się one przez barierę tworzoną przez preparat. Ich skuteczność jest wysoka, ale nie gwarantuje pełnej ochrony przed zajściem w ciążę. Stosowane miejscowo, wymagają precyzyjnej aplikacji do pochwy przed stosunkiem płciowym. Przed ich zastosowaniem należy dokładnie zapoznać się z ulotką i postępować zgodnie ze wskazaniami i zaleceniami producenta.
Globulki antykoncepcyjne i inne środki chemicznej antykoncepcji zawierające środki plemnikobójcze są rekomendowane jako dodatkowa metoda zapobiegania ciąży. Na podstawie skali Pearla, która określa skuteczność antykoncepcji, preparaty takie jak globulki mają wskaźnik na poziomie od 10 do 30, podczas gdy metody hormonalne plasują się na poziomie od 0,2 do 0,9. Wskaźnik Pearla określa, ile spośród 100 kobiet stosujących konkretną metodę antykoncepcyjną zaszło w ciążę w ciągu roku. Im mniejsza wartość wskaźnika Pearla, tym wyższa skuteczność metody antykoncepcyjnej.
Dostępne na polskim rynku są różne globulki, ale o właściwościach nawilżających i wspomagające leczenie infekcji intymnych. Są zalecane w celu zapewnienia ochrony nabłonka pochwy oraz do regeneracji fizjologicznej flory bakteryjnej. Zawierają zazwyczaj składniki o działaniu nawilżającym (np. kwas hialuronowy) i odbudowującym florę bakteryjną (np. kwas mlekowy). Stosuje się je niezależnie od stosunków płciowych, aplikując głęboko do pochwy, zazwyczaj wieczorem przed snem. Należy pamiętać, że globulki dopochwowe o właściwościach nawilżających i regeneracyjnych nie zawierają środków plemnikobójczych i nie należy stosować ich w celu zapobiegania ciąży.
Jaka metoda antykoncepcji jest najlepsza?
Biorąc pod uwagę wskaźnik Pearla i skuteczność antykoncepcji, najwyżej na liście plasują się hormonalne metody antykoncepcji. Z tych dostępnych bez recepty najtańszą i najłatwiej dostępną są prezerwatywy. Trzeba jednak pamiętać, że najlepsza metoda antykoncepcyjna to taka, która jest skuteczna i dobrze tolerowana dla konkretnej pary. Istnieje szereg przeciwwskazań i niedogodności związanych z różnymi metodami zapobiegania ciąży. Dlatego w każdym przypadku warto wszystkie za i przeciw rozpatrywać indywidualnie i dopasować środek antykoncepcyjny, który najlepiej odpowiada na potrzeby i uwarunkowania konkretnych osób.
Są pary, które z różnych powodów wybierają naturalne metody antykoncepcyjne. Polegają one na obserwacji cyklu miesiączkowego oraz określaniu dni płodnych i niepłodnych na podstawie kalendarza, temperatury lub gęstości śluzu. Ich skuteczność nie jest gwarantowana, bowiem wiele czynników ma wpływ na zmianę temperatury ciała lub gęstości śluzu.
Treści przedstawione w serwisie mają charakter poglądowy i informacyjny, nie powinny być traktowane jak porada lekarska.
