Ukąszenia owadów - co może nas ugryźć?

Bzyczące, uciążliwe i męczące – od późnej wiosny do początku jesieni uprzykrzają nam pobyt na świeżym powietrzu. Komary, osy, meszki i kleszcze – ukąszenia jednych wywołują jedynie swędzące bąble, innych mogą prowadzić do rozwoju poważnych przewlekłych chorób. Jakich insektów należy się wystrzegać? Czym grożą ich ugryzienia? Jak się przed nimi chronić? Podpowiadamy.

Aby skutecznie radzić sobie z ugryzieniami i łagodzić nieprzyjemne dolegliwości po ukąszeniach, warto wiedzieć, co nas ugryzło. Ślady po ugryzieniach są charakterystyczne dla konkretnego rodzaju owada. Podpowiadamy jak je rozpoznać i czym mogą grozić. W jaki sposób budować ochronę przed owadami?

Ugryzienie przez komara – swędzący bąbel

Miejsce po ugryzieniu komara łatwo rozpoznać. Szybko tworzy się w tym miejscu swędzący bąbel, naokoło rumień i obrzęk, a miejsce jest zaczerwienione i ma podwyższoną ciepłotę. Utrzymuje się zwykle przez kilka dni, po czym znika samoistnie. 

Trudno (szczególnie dzieciom) jest powstrzymać się od drapania i często dochodzi do pojawienia się krwawiących ranek. Warto tego unikać, ponieważ może to doprowadzić do nadkażenia rany i pozostawienia blizny po ukąszeniu. Dodatkowo rozdrapany bąbel trudniej i dłużej się goi. Jeśli bąbel utrzymuje się, swędzi i boli dłużej niż kilka dni, warto zgłosić się do lekarza. Może bowiem okazać się, że osoba ma alergię na jad komara.

Ugryzienie przez komara jest szczególnie dokuczliwe dla dzieci – bąble u nich pojawiające się są duże, swędzące i nieprzyjemne. Aby przynieść ulgę i zapobiec pojawianiu się krwawiących ranek, warto stosować leki przeciwhistaminowe stosowane miejscowo o działaniu przeciwalergicznym i przeciwobrzękowym, które łagodzą objawy ukąszenia komara (np. żel na ukąszenia Fenistil lub Foxill żel).

Ukąszeniom komarów znacznie lepiej zapobiegać, niż potem łagodzić ich nieprzyjemne skutki. Na rynku dostępne są preparaty na komary o różnym składzie. Od tych opartych na naturalnych olejkach odstraszających owady aż po złożone preparaty oparte na kilku sztucznych substancjach. Szczególnie wybierając opaskę na rękę (np. Mosbito opaska odstraszająca komary), plastry lub spraye odstraszające komary dla dzieci, warto zwracać uwagę na skład i szukać informacji, czy mogą byś stosowane bezpośrednio na skórę (np. Orinoko czy Mosquiterum).

Kleszcze i borelioza – jak postępować, gdy znajdziemy kleszcza na skórze?

Ugryzienie przez kleszcza nieco różni się od ukąszeń innych owadów. Kleszcze wgryzają się w miejsce na ciele i pozostają w nim przez pewien czas. W tym czasie żywią się krwią i po pewnym czasie odpadają. W tym czasie możemy nawet nie zauważyć obecności kleszcza. Pozostawia on niewielką rankę, która nie u każdego wygląda tak samo. Ślad po ukąszeniu kleszcza może przyjąć postać niewielkiej zaczerwienionej kropki, ale może stać się też zmianą o charakterze zapalnym lub alergicznym. Jest zaczerwieniona i lekko opuchnięta, ale raczej nie boli i nie swędzi. Znika samoistnie po kilku dniach.

Największym problemem jest fakt, że kleszcze są nosicielami poważnych chorób, takich jak odkleszczowe zapalenie mózgu lub borelioza. Objawy tej ostatniej to pojawiający się na ciele rumień wędrujący, którego średnica zwykle nie przekracza 5 cm. Może on pojawić się w różnych miejscach na ciele, a wyglądem przypomina tarczę (czerwony centralny punkt po ugryzieniu, potem jaśniejszy okrąg z czerwoną obręczą wokoło). Borelioza jest groźną i przewlekłą chorobą, wymaga kilkumiesięcznego leczenia antybiotykami. Dlatego jeśli zauważymy u siebie miejsce po ugryzieniu kleszcza, warto obserwować całe swoje ciało, a jeśli to możliwe po około 3-4 tygodniach zrobić badania laboratoryjne na obecność przeciwciał.

A co w sytuacji, kiedy zauważymy kleszcza wczepionego w skórę? Kluczowe dla obniżenia ryzyka zarażenia borelią jest jak najszybsze usunięcie pajęczaka. Nie wolno go zgniatać ani niczym smarować – to powoduje uwolnienie śliny do wnętrza rany. Kleszcza można wyciągnąć samodzielnie przy pomocy zestawów dostępnych w aptekach (np. Kich the Tick Expert – zestaw do bezpiecznego usuwania kleszczy) lub akcesoriów do usuwania kleszczy (np. Trix lasso na kleszcze) lub zgłosić się do najbliższej przychodni. 

Przed kleszczami można się także chronić, np. stosując aerozole i sprawy odstraszające kleszcze, np. Kick the Tick Junior Spray dla dzieci lub 100P aerozol ochronny.

Ugryzienie meszki – swędzi i boli

Meszki dokuczają szczególnie w letnie dni na świeżym powietrzu. Ten uciążliwy owad, kąsając skórę, rozdrapuje ją. Skutkuje to powstaniem bolącej ranki z wyraźnym krwawiącym miejscem do ugryzieniu. Wokoło ranki skóra staje się cieplejsza i szybko powstaje swędzący i bolący obrzęk. Podobnie jak w przypadku ukąszenia komara – należy wystrzegać się rozdrapywania ranki, bowiem miejsce po ugryzieniu meszki jest szczególnie podatne na zakażenia.

Pojedyncze ugryzienie meszki jest dokuczliwe, ale nie jest niebezpieczne dla zdrowia. Problem może pojawić się przy kilku lub kilkunastu ugryzieniach tych owadów. Podczas ukąszenia meszka wtłacza do krwioobiegu substancje drażniące, które w większej ilości mogą wywołać objawy ogólnoustrojowe.

Chcąc uchronić się przed ukąszeniami przez meszki, warto – jak w przypadku komarów – stosować preparaty ochronne. Można sięgnąć po środki odstraszające jednocześnie komary, kleszcze i meszki (np. ORINOKO na bazie olejków naturalnych lub 100P aerozol ochronny na meszki, komary).

Użądlenie osy lub pszczoły – groźne dla alergików

Pszczoły atakują tylko wtedy, kiedy zostaną sprowokowane. Kiedy pszczoła użądli, w rance pozostaje żądło, które należy jak najszybciej usunąć – zdrapując paznokciem lub końcówką noża. Nie należy go ściskać, aby nie uwolnić jadu, który znajduje się w woreczku na końcu żądła. 

Miejsce po użądleniu pszczoły ma charakterystyczny wygląd. Czerwona plamka w centralnej części jest otoczona przez jaśniejszy obszar wokół, który po kilkunastu milimetrach znów przechodzi w zaczerwienienie. Wokół centralnego miejsca z żądłem szybko powstaje obrzęk i bolący bąbel. Po usunięciu żądła warto przyłożyć do bolącego miejsca zimny okład aby zredukować stan zapalny. Wśród domowych sposobów zaleca się przyłożenie przekrojonej cebuli, która neutralizuje jad pszczoły.

Po kilku dniach ranka zagoi się, a bąbel i stan zapalny znikną. Dla większości ludzi ukąszenie pszczoły, osy lub szerszenia nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Jednak istnieje pewien odsetek osób, które są uczulone na jad tych owadów. W ich przypadku użądlenie wywołuje natychmiastową ogólnoustrojową reakcję uczuleniową w postaci wstrząsu anafilaktycznego. To stan zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej hospitalizacji i podania silnych leków. 

Jak łagodzić swędzące i bolące miejsca po ukąszeniach – preparaty z apteki?

Z jednej strony pomagają chronić przed ukąszeniami, a z drugiej łagodzą przykre dolegliwości. Preparaty na ukąszenia owadów zawsze warto mieć w domowej i wakacyjnej apteczce. 

• Preparaty przeciwhistaminowe, które łagodzą swędzenie i obrzęk. Hamują wydzielanie histaminy, co wywołuje działanie przeciwzapalne. Łagodzą objawy i przyspieszają gojenie się ran. Do grupy tej należą stosowane miejscowo na ukąszenia żele łagodzące np. Fenistil żel lub Foxill żel. 
• Preparaty z wapnem, witaminą C lub kwercetyną – wzmacniają naczynia krwionośne i łagodzą reakcje alergiczne, np. Calcium 300 z witaminą C lub Allergical Vitter Blue (wapno + kwercetyna + cynk).
• Środki odkażające na ugryzienia – krwawiącą rankę po ukąszeniu należy zaopatrywać jak każde inne zranienie, by nie doszło do jej nadkażenia. Przydatne tu będą preparaty odkażające w formie sprayu (np. Octenisept lub Raniseptol) oraz antybakteryjne maści i kremy hamujące rozwój bakterii.
• Preparaty przeciwobrzękowe – pomagają łagodzić zaczerwienienie, bolesność i opuchliznę. Jeśli te dolegliwości stają się bardzo uciążliwe, można sięgnąć po maści lub kremy z kortykosteroidami dostępne w aptece bez recepty. Ich użycie warto jednak skonsultować z lekarzem.

Sprawdź preparaty chroniące przed insektami i łagodzące objawy ich ukąszenia >>