Witamina K - znaczenie dla organizmu
Witamina K należy do grupy substancji pochodzących z pokarmów roślinnych lub syntetyzowanych w jelitach przez bakterie. Znana przede wszystkim ze swojej ważnej roli w procesie krzepnięcia krwi. Podawana jest noworodkom w pierwszej dobie życia. To aktualnie obowiązujące zalecenie dla wszystkich nowo narodzonych dzieci ma zapobiec rozwojowi groźnego schorzenia, jakim jest choroba krwotoczna.
Co to jest witamina K?
„Witamina K” to zbiorcze określenie na grupę związków o podobnych właściwościach, mających zbliżoną budowę chemiczną. Wszystkie te związki są rozpuszczalne w tłuszczach, co wiąże się z tym, że ich metabolizm i wchłanianie do organizmu wymaga obecności tłuszczów.
Jakie są postacie witaminy K i które są najlepiej przyswajalne?
W grupie substancji opisywanej jako „witamina K” wyróżnia się 3 najważniejsze związki chemiczne. To różne formy tej witaminy:
- witamina K1 (filochinon) – naturalnie występująca w roślinach, szacuje się, że jest wchłaniana z pożywienia w 30-70%
- witamina K2 (menachinon) – syntetyzowana przez bakterie jelitowe, ma prawie całkowitą biodostępność
- witamina K3 (menadion) – syntetyczna forma witaminy K o wysokiej przyswajalności.
Na przyswajalność i biodostępność witaminy K ma wpływ obecność tłuszczów w pokarmach oraz soli kwasów tłuszczowych w procesie trawienia. Witamina ta jest wchłaniana w jelicie cienkim i przekazywana do układu chłonnego i krwionośnego. Tą drogą jest transportowana do tkanek i narządów.
Witamina K – rola w organizmie
Substancja ta pełni dwie ważne funkcje w organizmie. Przede wszystkim jest odpowiedzialna za proces krzepnięcia krwi oraz pomaga w utrzymaniu zdrowych kości. Sugeruje się także związek witaminy K z kondycją serca i układu krwionośnego. Ma ona profilaktycznie zapobiegać utracie elastyczności ścian naczyń krwionośnych i zmniejszać ryzyko ich wapnienia.
Niedobór witaminy K – skąd się bierze i jakie ma objawy?
Ze względu na fakt, że część tej substancji jest syntetyzowana w organizmie, trudno jest jednoznacznie określić dzienne zapotrzebowanie na witaminę K. Szacuje się, że u niektórych osób może ono wynosić nawet kilka miligramów na dobę. Organizm magazynuje tę substancję jedynie w bardzo małych ilościach, a pokrywa bieżące zapotrzebowanie z pożywienia i syntezy jelitowej. To dlatego skutki i objawy niedoboru widoczne są bardzo szybko.
Na niedobór witaminy K narażone są:
- noworodki – ze względu na jałowość układu pokarmowego zaraz po porodzie, podawana w pierwszych dniach życia dawka tej witaminy ma zapobiec rozwojowi choroby krwotocznej,
- osoby stosujące antybiotykoterapię – co ma związek ze spadkiem liczebności flory bakteryjnej w czasie i po leczeniu
- osoby niedożywione
- pacjenci zmagający się z chorobami jelit, m.in. takimi jak: zespół złego wchłaniania, celiakia, stany zapalne jelit
- osoby mające problem z wątrobą i drogami żółciowymi.
Jakie są zatem skutki niedoboru witaminy K?
- nieprawidłowa krzepliwość krwi, krwawienia i choroba krwotoczna
- długie i obfite miesiączkowanie
- trudności w gojeniu się ran
- częste siniaki na skórze
- osteoporoza i zaburzenia mineralizacji kości
- wapnienie naczyń krwionośnych
- zwiększone ryzyko chorób serca i układu krążenia.
Produkty i preparaty z witaminą K
Niedobór witaminy K uzupełnia się stosując odpowiednio skomponowaną dietę. By zwiększyć pokaż witaminy K w posiłkach warto włączyć do nich produkty roślinne o wysokiej zawartości tej witaminy, takie jak: seler, szpinak, brokuły, rzepa, ogórek, sałata (szczególnie rzymska!), awokado.
Warzywa najlepiej spożywać surowe, choć obróbka termiczna nie wpływa znacząco na poziom witaminy K w produktach. Oprócz świeżych i gotowanych warzyw, dobrym źródłem tej substancji jest żywność fermentowana, ponieważ w procesie powstawania tego rodzaju produktów zwiększa się zawartość witaminy K dzięki działaniu bakterii.
Szczególnie bogate w witaminę K są produkty fermentowane z soi produkowane przy wykorzystaniu bakterii z gatunku Bacillus subtilis natto. I jeśli nie mamy możliwości włączenia tego rodzaju pokarmów do jadłospisu, wybierając suplement diety z witaminą K, warto szukać preparatów bazujących na składnikach uzyskanych właśnie podczas tej fermentacji.
W zdecydowanej większości przypadków utrzymanie zróżnicowanej i bogatej w warzywa diety oraz synteza jelitowa pokrywają dobowe zapotrzebowanie organizmu na witaminę K. Jeśli z jakiegoś powodu może pojawić się niedobór tej substancji, warto w pierwszej kolejności sięgać po preparaty z witaminą K2 MK-7 (od MK-4 różni się budową chemiczną, która ma wpływ na bioprzyswajalność), która jest pozyskana z fermentacji bakteriami Bacillus subtilis natto nasion soi (np. BIO Witamina K2 MK-7>>) i ma jak najprostszy skład. Na rynku dostępna jest także szeroki wybór produktów łączonych z witaminą D i wapniem (np. NATURELL witamina D3 + K2 MK-7>>), które mają wspomóc utrzymanie zdrowych kości i mogą być pomocne w profilaktyce osteoporozy.
